Tên di sản : Từ đường họ Vũ
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : 00/00 - 00
Giới thiệu
Theo các cụ già trong làng và trong dòng họ thì Từ đường họ Vũ trước đây được gọi là “Đình họ Vũ”, được kiến trúc theo kiểu chuôi vồ bao gồm tiền đường và nhà hậu cung. Nhưng vào năm 1960 do phong trào mặt bằng hóa nông thôn, hơn nữa do thời gian mưa nắng ngôi đình cũ bị phá bỏ hoàn toàn.
Ngày nay, từ đường họ Vũ nằm trong phần đất của người trướng tộc là Vũ Thành ở thôn Đồng Tiến, xã Quảng Trường, huyện Quảng Xương, xung quan là xóm làng có cư dân đông đúc.
Về mặt không gian kiến trúc, từ đường được đặt ở một vị trí cao ráo, thoáng đãng, mặt ngoảnh ra hướng Nam trong hệ thống các xóm thôn được cấu tạo như ô bàn cờ. Đó là một không gian rộng rãi, một không gian thiêng tụ linh, tụ phúc, xứng đáng là nơi thờ tự một nhân vật lịch sử lớn.
Đến tham quan di tích từ đường họ Vũ theo thứ tự từ ngoài vào có các công trình sau:
Sân từ đường: Là phần đất nằm trước bao gồm 2 khoảng, khoảng ngoài là phần đất tiếp giáp với nhà chính có diện tích 40m2 được lát gạch và xi măng sạch sẽ, có 3 phía hàng tường thấp bao bọc. Trước sân là ao từ đường. Tất cả tạo nên một không gian ao – vườn – sân – từ đường.
Từ đường: Nhà từ đường có 4 gian 2 vì được cấu trúc theo lối nhà truyền thống thông thường bao gồm 2 mái nhưng đã có sự cách tân. Mặt trước có 3 gian mái hiên thông suốt. Gian cuối cùng đã có sự cách tân bằng hệ thống bê tông hóa. Đây là ngôi từ đường được kiến trúc lại theo kiểu hoàn toàn mới của mấy chục năm trở lại đây. Vật liệu xây dựng tổng hợp bao gồm: Gỗ, luồng, vôi vữa và nền lát gạch chỉ màu đỏ, đốc tường xây bằng gạch, mái lợp ngói Hòa Bình. Tổng quát phần khung nhà từ đường được bắc trếnh hoàn không có cột. Tuy nhiên, hệ thống xà dọc cùng với những hoành tải là mối liên kết có nhiệm vụ nối các vì kèo của từ đường tạo nên một khung liên kết vững chắc.
Phía trên cùng là mái bao gồm các đòn tay hay còn gọi là hoành tải bằng luồng được rải đều từ trên nóc xuống mặt tường đốc, trên các đòn tay là những hàng rui bằng luồng được rải đều để lợp ngói…Cấu tạo của vì kèo cũng đơn giản theo lối thông thường “Kèo suốt lá dong”.
Sự sắp đặt trong từ đường hầu như tạo nên một nền nếp, gian giữa là nơi để bàn thờ tổ, còn 2 gian bên ở hai đầu dùng làm nơi ở của người chủ từ đường, đồng thời là nơi tụ họp của anh em con cháu trong ngày giỗ tổ.
Bên dưới là nhà ngang – hoặc là bếp ăn, nơi để dụng cụ đồ dùng nông nghiệp.
Nhìn tổng thể, trong một không gian của từ đường họ Vũ, cũng mang một phong cách truyền thống của người Việt đồng bằng: Nhà thờ tổ nằm ngay trên phần đất của người chủ họ.
Ngày nay, nhà thờ họ Vũ vốn giữ được nền nếp như xưa vì phong tục thờ cúng tổ tiên còn thịnh hành. Nhà thờ họ được thể hiện bố trí ở nơi sinh hoạt và sản xuất, nơi thờ cúng riêng biệt, tạo nên một nét chung trong biểu hiện văn hóa mà nhà thờ họ Vũ là một trường hợp.
Tóm lại: Di tích từ đường họ Vũ về mặt cấu trúc là một tổng thể hài hòa, trong đó khu nhà thờ được xây dựng trang nghiêm, bề thế.
Các hiện vật trong di tich
Ngoài kiến trúc gỗ của từ đường là nơi ghi dấu ấn văn hóa và sự tồn tại của một nhà thờ họ, nhà thờ họ Vũ còn có một số hiện vật quý khác.
Một bàn thờ gỗ được sơn son thếp vàng, được chạm khắc hình rồng, dây leo và đường truyện.
Một bát hương màu da lươn rạn, có đường kính 20cm, cao 10cm, có hoa văn hình rồng, đây là một bát hương gốm ít nhất cũng có niên đại thời Lê.
Một hộp gỗ đựng đạo sắc
Một ống đựng sắc
Hai đài gỗ sơn son
Một trống tế
Hai đạo sắc thời vua Lê Cảnh Hưng
Một đạo sắc thời vua Thành Thái (thời Nguyễn)
Một long cung
Một số bát đĩa thờ
Ngoài ra còn một số đồ thờ khác như long ngai, câu đối gỗ bị thất lạc chưa đưa được về từ đường.